Jakie mogą być typy i przyczyny biegunki u dziecka

Tagi:

Na biegunkę u dzieci, zarówno tych mniejszych, jak i większych, narzeka wielu rodziców. Jeśli ten problem dotyka również Twojego malucha, poniżej znajdziesz najważniejsze informacje dotyczące typu biegunek i ich przyczyn.

Biegunkę u dzieci może wywołać wiele czynników (więcej na temat rodzajów i przyczyn biegunki możesz przeczytać tutaj). Najczęściej ma ona postać ostrą, krótkotrwałą, która ustępuje po 3-5 dniach bez stosowania specyficznego leczenia. W czasie jej trwania ogromnie istotne jest uzupełnianie płynów i podawanie dziecku delikatnych posiłków. W pierwszej kolejności należy jednak skupić się na odpowiednim nawodnieniu.

Biegunka, by być klasyfikowana jako ostra nie może trwać dłużej niż 14 dni, zazwyczaj jednak ustaje w ciągu tygodnia. To właśnie z takim rodzajem biegunki rodzice spotykają się najczęściej. W Europie przeciętne dziecko zmaga się z nią 2 razy w roku. Jest ona także najczęstszą przyczyną hospitalizacji dzieci poniżej 3. roku życia.

Jakie są przyczyny ostrej biegunki? U ponad połowy dzieci niestety nie udaje się ich ustalić. W pozostałej grupie najczęstszą przyczyną są zakażenia wirusowe (rotawirusy, adenowirusy, norowirusy), znacznie rzadziej bakteryjne (Campylobacter, Salmonella, Shigella), a najrzadziej zakażenia pierwotniakami.

W przypadku biegunki ostrej nie wykonuje się rutynowo szczegółowych badań laboratoryjnych. Lekarz decyduje o ich zleceniu najczęściej, kiedy biegunka przechodzi w formę przewlekającą się (ponad 14 dni) lub przewlekłą (ponad 4 tygodnie), ma bardzo ciężki przebieg, pojawia się krew w stolcu lub istnieją podejrzenia, co do zakażenia bakteryjnego lub pierwotniakami. Sposób leczenia zależy od wieku dziecka i oczywiście przyczyny biegunki. W większości przypadków zalecone zostanie Ci regularne nawadnianie malucha i stosowanie diety. Informacje o tym, jak powinna wyglądać dieta przy biegunce ostrej u dziecka znajdziesz tutaj.

Kiedy biegunka Twojego dziecka przewleka się i trwa powyżej 2-3 tygodni, pediatra może zdiagnozować biegunkę przewlekłą. Ta z kolei, zgodnie ze swoją definicją, trwa 4 i więcej tygodni. W czasie jej trwania stolce dziecka są zwykle luźne, wodniste, niekiedy zawierają śluz lub krew i pojawiają się 3 razy na dobę. Większe znaczenie ma w tym przypadku nieprawidłowy wygląd stolca niż częstość ich oddawania. Przyczyn występowania biegunki przewlekłej jest wiele. Poniżej znajdziesz najważniejsze z nich wraz z krótkim opisem.

Biegunka pędraków

– występuje u dzieci między 6. a 36. miesiącem życia. Dziecko oddaje najczęściej 2-3 luźne stolce na dobę, które zawierają resztki pokarmowe. Najczęściej ustępuje ona samoistnie wraz z wiekiem.

Ciężkie i nawracające infekcje

– długotrwała biegunka pojawia się na skutek zaburzeń trawienia i wchłaniania wywołanych przez infekcję i/lub jej leczenie. Konieczna jest odbudowa mikrobiomu, czyli populacji dobroczynnych bakterii w jelitach dziecka, m.in. przy pomocy odpowiedniej diety.

Niektóre zakażenia pierwotniakami

, np. Giardia lamblia – biegunka i wymioty mają najczęściej charakter nawracający. Konieczne jest stosowanie leków zaleconych przez pediatrę.

Długotrwałe stosowanie antybiotyków

– również może być przyczyną biegunki przewlekłej. Lekarz często decyduje o zmianie lub odstawieniu antybiotyku i zaleca odbudowę mikrobiomu jelitowego dziecka przy pomocy diety lub probiotyków.

Choroby zapalne jelit

– przewlekła biegunka towarzyszy wrzodziejącemu zapaleniu jelita grubego i chorobie Leśniowskiego-Crohna. U dziecka pojawiają się nawracające bóle brzucha, w stolcu może być obecny śluz i krew. Ponadto obserwowane są zaburzenia wzrastania lub spadek masy ciała. W obu przypadkach niezbędna jest opieka gastroenterologa, który wskaże najbardziej optymalny sposób leczenia.

Celiakia

– stan zapalny jelit spowodowany glutenem, którego źródłem są takie zboża, jak pszenica, żyto i jęczmień. Jednym z jej objawów może być właśnie przewlekła biegunka. Stolce dziecka są wtedy luźne, „strzelające” i mogą zawierać śluz i krew. Biegunce często towarzyszą zaburzenia wzrastania, utrata masy ciała czy niedokrwistość. Leczenie polega na stosowaniu diety bezglutenowej.

Alergia na białka mleka krowiego

może być przyczyną biegunki, a jej przebieg zależy od stopnia nasilenia alergii. U dziecka może pojawić się krew i śluz w stolcu.

Zespół rozrostu bakteryjnego

– zaburzenia mikrobiomu jelitowego na skutek długotrwałej antybiotykoterapii. Objawem może być długotrwała biegunka i bóle brzucha.

Nietolerancje pokarmowe

– jedną z najczęstszych jest nietolerancja laktozy. Luźne stolce pojawiają się tak długo, jak w diecie znajdują się produkty mleczne zawierające laktozę. Nietolerancja laktozy może być stała lub przejściowa, np. przy antybiotykoterapii. W tym przypadku konieczne jest stosowanie w diecie dziecka produktów mlecznych bezlaktozowych.

Inne choroby

– niewydolność trzustki, biegunki wrodzone, stany zapalne jelit o podłożu autoimmunologicznym.

Niezależnie od powodu wystąpienia biegunki przewlekłej, w każdym przypadku zwiększa ona ryzyko utraty masy ciała, zahamowania wzrostu, rozwoju niedożywienia, wystąpienia wtórnych zaburzeń odporności i pogorszenia rozwoju. Z tego względu, jeśli zmaga się z nią Twoje dziecko, przedyskutuj z pediatrą wprowadzenie do menu pociechy dodatkowego wsparcia żywieniowego w postaci żywności medycznej dla najmłodszych.

Literatura

1. Ignyś I., Krawczyński M. Symptomatologia gastroenterologiczna [w]: Norma kliniczna w pediatrii (red. M. Krawczyńskiego). WL PZWL, Warszawa 2005.
2. Czerwonika-Szaflarska M., Adamska I. Ostra biegunka u dzieci – najnowsze wytyczne. Forum Medycyny Rodzinnej 2009, tom 3, nr 6, 431–438.
3. Korycka M. Sytuacja epidemiologiczna zakażeń rotawirusowych dzieci w Polsce. Przegląd Epidemiol. 2004; 58 (4): 649–653.
4. Szajewska H. Ostra biegunka infekcyjna [w]: Gastroenterologia dziecięca w codziennej praktyce. (red. Nauk. Horvath A.) PZWL. Warszawa. 2019; 11-16.
5. Dziechciarz P i Horvath A. Biegunka przewlekła [w]: Gastroenterologia dziecięca w codziennej praktyce. (red. Nauk. Horvath A.) PZWL. Warszawa. 2019; 61-68.